اصول روانکاری
فهرست مطالب
آشنایی با اصول روانکارها و اصطلاحات رایج در روانکاری:
اصطکاک (Friction):
اﺻﻄﮑﺎك ﻧﯿﺮوي ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺮﮐﺖ اﺟﺴﺎم ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ. اﯾﻦ ﻧﯿﺮو ﻫﻤـﻮاره در ﺧﻼف ﺟﻬﺖ ﺣﺮﮐﺖ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه و ﺑﺎ ﺣﺮﮐﺖ اﺟﺴﺎم ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺣﺮﮐﺖ در اﺟﺴﺎم ﺑﺎﯾﺪ ﻧﯿﺮوﯾﯽ ﺑﺰرگﺗﺮ از ﻧﯿﺮوي اﺻﻄﮑﺎك در ﺟﻬﺖ ﺣﺮﮐﺖ اﻋﻤﺎل ﮐـﺮد. اﺻـﻄﮑﺎك ﺑـﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﭼﻮن ﻧﯿﺮوي ﻋﻤﻮدي، ﺷﺮاﯾﻂ ﺳﻄﺢﻫﺎي ﺗﻤﺎس از ﻧﻈﺮ زﺑﺮي و ﺟﻨﺲ ﺳﻄﺢﻫﺎي ﺗﻤـﺎس ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد و در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧـﻪاي ﺑﺎﺷـﺪ ﮐـﻪ ﻣﻮﺟـﺐ ﺗﻐﯿﯿـﺮ زﺑﺮي ﺳـﻄﺢ تماس شود، در اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎ ﮐـﺎﻫﺶ اﺻـﻄﮑﺎك ﻣـﺆﺛﺮ اﺳـﺖ N ﻧﯿـﺮوي ﻋﻤـﻮد ﺑـﺮ ﺟﺴـﻢ و μ ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻄﮑﺎك اﺳﺖ.
روانکاری (Lubricating):
ﮐﺎﻫﺶ ﺿﺮﯾﺐ اﺻﻄﮑﺎك از ﻃﺮﯾﻖ ﺣﺬف و ﯾﺎ ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻮاﻣﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺛـﺮ ﻣﻌﮑـﻮس روي ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﺳﻄﻮح ﻣﺘﺤﺮك دارﻧﺪ. روانکاری ﺑﻌﻨﻮان ﻋﻠﻢ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﺳﻄﻮح در ﺗﻤﺎس ﺑـﺎ ﯾﮑـﺪﯾﮕﺮ ﺗﻌﺮﯾـﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ در ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ ﺳﻄﻮح در ﺟـﻮار و در ﺗﻤـﺎس ﺑـﺎ ﯾﮑـﺪﯾﮕﺮ داراي ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ، رواﻧﮑﺎري ﻧﻘﺶ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻤﯽ در اﻧﺠﺎم ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﺻـﺤﯿﺢ، ﻣﺪاوم و اﻗﺘﺼﺎدي اﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
نقش روانکارها:
1_ ﮐﺎﻫﺶ اصطکاک و فرسایش (از طریق جداسازی سطوح متحرک با لایه‌ای از سیال)
2_کنترل حرارت (انتقال حرارت از نقطه تولید شده)
3_ کنترل آلودگی (آببندی قسمت‌های مختلف/انتقال آلودگی‌ها به جهت فیلتراسیون)
4_ جلوگیری از حمله‌ی شیمیایی (زنگ زدگی و خوردگی)
5_ انتقال انرژی (سیستم‌های هیدرولیک)
6_ خفیف نمودن ضربات ناگهانی
مزایای استفاده از روغن مناسب:
1_ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﺮ ﻣﻔﯿﺪ ﻗﻄﻌﺎت و دﺳﺘﮕﺎه
2_ ﮐﺎﻫﺶ ﻗﯿﻤﺖ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه
3_ ﮐﺎﻫﺶ ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺗﻌﻤﯿﺮات و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺗﻌﻮﯾﺾ ﻗﻄﻌﺎت
آشنایی با تعاریف و مشخصات عمده روانکارها:
گرانروی(Viscosity): به مقاومت سیالات در برابر جاری شدن، به علت اصطکاک داخلی بین مولکول‌ها ویسکوزیته یا گرانروی گفته می‌شود.
در آزمایشگاه‌ها ویسکوزیته سینماتیک روغن در دماهای 40 درجه سانتی‌گراد و 100 درجه سانتی‌گراد اندازه‌گیری می‌شود و واحد آم سنتی استوک(CSt) اعلام می‌گردد.
شاخص گرانروی(Viscosity Index): نشانگر میزان تغییرات گرانروی نسبت به تغییرات دما می‌باشد. بالا بودن شاخص ویسکوزیته یک روغن نشانگر این است که در اثر تغییرات دما، ویسکوزیتته کمتر تغییر میکند و این موضوع نشانی از کیفیت بهتر روغن می‌باشد.
نقطه ابری شدن(Cloud Point): دمایی که روغن در آن دما به دلیل بوجود آمدن میکروکریستالها کدر می‌شود.
نقطه ریزش(Pour Point): کمترین دمایی که روغن می‌تواند در آن جاری باشد. در مناطق سردسیر و زمستان از روغنی استفاده می‌شود که نقطه ریزش پایین‌تری داشته باشد.
نقطه اشتعال(Flash Point): کمترین درجه حرارتی که در آن به اندازه کافی روغن به بخار تبدیل شده و با هوا مخلوطی قابل اشتعال بسازد که در اثر آتش زدن در یک لحظه آتش بگیرد و خاموش شود. برای ماشین‌آلاتی که در دمای بالا کار می‌کنند (تابستان، مناطق گرمسیر) می‌بایست از روغنی با نقطه اشتعال بالاتر استفاده نمود تا از احتمال خطر آتش‌سوزی اجتناب شود.
نقطه احتراق: کمترین درجه حرارتی است که در آن روغن آنقدر بخار تولید میکند که در اثر آتش زدن آتش بگیرد و احتراق ادامه پیدا کند.
عدد قلیائیت(TBN): مقدار مواد قلیایی موجود در یک گرم روغن می‌باشد. هرچه TBN بیشتر باشد نشانگر مقاومت بیشتر روغن در برابر اسیدهای حاصل از احتراق در موتور خودروهای دیزلی می‌باشد. با توجه به کیفیت پایین گازوئیل مورد استفاده در ایران عدد TBN مناسب بین 10 تا 12 می‌باشد.
روغن پایه(Base Oil): روغنی که به عنوان یک پایه برای روانکار به حساب می‌آید و پس از اضافه کردن مواد افزودنی به آن، روانکار نهایی بدست می‌آید روغنن پایه نامیده می‌شود.
انواع روغن پایه :
روغن پایه معدنی(Mineral): از نفت خام بدست آمده و محصول پالایشگاه نفت می‌باشند.
روغن پایه سینتتیک(Synthetic): محصول فرآیند پتروشیمی بوده و روغن پایه‌ای است که از ترکیبات شیمیایی یا پلیمراسیون هیدروکربن‌ها (Olefins) تولید می‌شود و نه با تصفیه نفت خام
روغن پایه زیستی(Bio): از دانه‌های روغنی برخی گیاهان و یا چربی موجود در بدن برخی از حیوانات بدست می‌آید.
انواع روغن‌های پایه معدنی :
روغن‌های پایه‌ی پارافینیک:
هیدروکربن های نرمال(زنجیرهای راست و زنجیرهای بلند) و هیدروکربن‌های ایزو(شاخه دار)
خواص:
مقاومت بالاتر درمقابل اکسید شدن
نقطه ریزش بالاتر
شاخص گرانروی بالاتر
فراریت کم و در نتیجه نقطه اشتعال بالاتر
وزن مخصوص پایین
روغن‌های پایه نفتنیک:
هیدروکربن‌های حلقوی سیرشده یک یا چند حلقه‌ای
خواص:
مقاومت نه چندان خوب در مقابل اکسید شدن
نقطه ریزش پایین تر به دلیل نداشتن واکس
شاخص گرانروی پایین‌تر
فراریت بالاتر و در نتیجه نقطه اشتعال پایین‌تر
چگالی نسبی بالاتر
خاصیت حل‌کنندگی بهتر
روﻏﻦ ﻫﺎي ﻧﻔﺘﻨﯿﮏ ﺑﻪ ﻃﻮرﮐﻠﯽ ﺑﺮاي ﻣﺤﺪوده دﻣﺎﯾﯽ ﮐـﻢ و ﻫﻨﮕـﺎﻣﯽ ﮐـﻪ ﻧﻘﻄﻪ رﯾﺰش ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ در روﻏﻦ ﻫﺎي ﻫﯿـﺪرولیک، روﻏﻦ ﺳﺮدﮐﻨﻨﺪهﻫﺎ، روﻏﻦﻫﺎي ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻮﻟﯿـﺪ ﻻﺳـﺘﯿﮏ و روﻏـﻦﻫـﺎي ﻓﻠﺰﮐﺎري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد.
معایب روغن‌های پایه معدنی:
_ بالا بودن نقطه ریزش:
به دلیل وجود واکس در روغن، در درجه حرارتهای پایین روغن دارای سیالیت لازم نمی‌باشد.
_ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻢ در ﺑﺮاﺑﺮ اﮐﺴﯿﺪاﺳﯿﻮن:
در ﺷﺮاﯾﻂ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺪاوم در درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ لجن و اﺳﯿﺪ در روﻏﻦ می‌شود .
_ واﺑﺴﺘﮕﯽ زﯾﺎد ﮔﺮاﻧﺮوي ﺑﺎ درﺟﻪ ﺣﺮارت:
روﻏﻦ در درﺟﻪ ﺣﺮارتﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﺑﺴﯿﺎر رﻗﯿﻖ و در درﺟـﻪ ﺣﺮارتﻫﺎي ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺑﺴﯿﺎر ﺳﻔﺖ ﺑﺎشد.
_ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﮐﺎرﺑﺮد در ﺷﺮاﯾﻂ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺳﺨﺖ:
در درﺟﻪ ﺣﺮارتﻫﺎي ﺧﯿﻠﯽ ﺑـﺎﻻ(°320 Over)ﻣﻮﻟﮑﻮل‌های روﻏﻦ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺘﻦ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ.
انواع روغن پایه سینتتیک:
پلی آلفا اولفین‌ها (PAO’s): این هیدروکربن‌ها معمولا از پلیمریزایسیون آلفا_دکن و یا مخلوطی از چند آلفا اولفین با طول رشته حداقل 6 و یا حداکثر 12 اتم کربن تهیه می‌شود.
در ﯾﮏ ﻣﻮﻟﮑﻮل آﻟﻔﺎ اوﻟﻔﯿﻦ، ﯾـﮏ پیوند دوﮔﺎﻧﻪ ﮐﺮﺑﻦ-ﮐﺮﺑﻦ ﺑﺎ ﺷﺎﺧﻪﻫﺎي ﻫﯿﺪروژن وﺟﻮد دارد. اﻣﺮوزه ﭘﻠﯽ آﻟﻔﺎ اوﻟﻔﯿﻦﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر وﺳﯿﻌﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮان روﻏﻦﻫﺎي ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار میﮔﯿﺮﻧﺪ. اﯾﻦ روﻏﻦﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎ یکی از اﺳﺘﺮﻫﺎي آﻟﯽ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﺪه و ﺑﻪﻋﻨﻮان روﻏﻦﻫﺎي ﭘﺎﯾﻪ در روﻏﻦﻫﺎي ﯾﺎﺗﺎﻗﺎن، روغنﻫﺎي دﻧﺪه، ﻗﺎﺑﻞ اﺳـﺘﻔﺎده در دﻣﺎﻫﺎي ﺑﺎﻻ و رواﻧﮑﺎرﻫﺎي ﺗﻮرﺑﯿﻦﻫﺎي ﮔﺎز ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ.
استرهای اسیدهای کربوکسیلیک
فسفات استرها
پلی الکیلن گلیکول‌ها
و…
اﻣﺮوزه ﺗﻌﺪاد ﮐﻤﯽ از رواﻧﮑﺎرﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﯾﮏ ﻧﻮع روﻏﻦ ﭘﺎﯾﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﭼﺮا ﮐﻪ :
-ﻣﺨﻠﻮط ﮐﺮدن ﭼﻨﺪ روﻏﻦﭘﺎﯾﻪ ﺑﺎ ﺧﻮاص ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻬﯿﻪ روغنی ﺑﺎ ﮐﺎراﯾﯽ و ﺧﻮاص ﻣﻄﻠﻮب ﺷﻮد .
-ﺑﺴﯿﺎري از روﻏﻦﻫﺎي ﭘﺎﯾﻪ ﺳﻨﺘﺰي ﺑﺎ ﻗﻄﺒﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺮاي روﻏﻦﻫﺎي ﺑﺎ ﻗﻄﺒﯿﺖ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﺎده اﻓﺰودﻧﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ.
محاسن روغن‌های سینتتیک:
مقاومت خوب در برابر اکسیداسیون
صرفه‌جویی در مصرف انرژی
خواص خوب جریان در دمای پایین
استفاده کمتر از مواد افزودنی
طول عمر بالا
تبخیر شوندگی پایین
شاخص ویسکوزیته بالا
مشخصات انواع گروه‌های روغن پایه:
روغن‌های نیمه سینتتیک:
مخلوطی است از روغن‌های سینتتیک و معدنی، این نوع روغن کیفیت روغن‌های سینتتیک را ندارد اما در شرایط سخت، نظیر دماهای بالا و یا بار زیاد عملکرد بهتری نسبت به نوع معدنی داراست.
جهت تولید این نوع روغن‌ها 70 الی 80 درصد روغن پایه معدنی را با 20 الی 30 درصد روغن سینتتیک میکس می‌نمایند.
مواد افزودنی روغن(Additives):
پاک کننده‌ها(Detergents):
پاک کردن و جلوگیری از تشکیل لجن و رسوب روی سطوح فلزی
متفرق کننده‌ها(Dispersents):
معلق نگه داشتن لجن و رسوبات
بازدارنده‌های زنگ‌زدگی و خوردگی(Anti Rust & Corrosion):
محافظت از سطوح فلزی با ایجاد یگ لایخ محافظ در مقابل حمله آب و مواد خورنده شیمیایی محافظت می‌نماید.
بازدارنده‌های اکسیداسیون(Anti Oxidant):
جلوگیری از اکسیداسیون روغن و در نتیجه ایجاد لجن اسیدی که برای انجام این کار با تجزیه پراکسیدها مانع از پیشرفت اکسیداسیون در روغن می‌شوند.
ضد کف‌ها(Anti Foam):
با کاهش کشش سطحی روغن مانع از ایجاد کف می‌گردند.
بهبود دهنده‌های شاخص گرانروی(VI Improver):
باعث کم شدن تغییرات گرانروی در اثر تغییرات حرارت خواهد شد.
کاهش دهنده‌های نقطه ریزش(PP Depressants):
بهبود دهنده جریان در درجه حرارت های پایین
دمولسی فایرها(Demulsifiers):
با ایجاد تغییر در کشش سطحی روغن، از تشکیل امولسیون پایدار جلوگیری کرده و اجازه می‌دهد به راحتی آّب از روغن جدا شود.
ضدسایش‌ها(Anti Wear):
با ایجاد یک لایه روی سطوح فلزی مانع از تماس فلز به فلز می‌شود.
فشار پذیرها(EP-Extreme pressure):
در اثر واکنش شیمیایی با سطوح فلزی و ایجاد یک لایه روی سطح، جوش خوردن برآمدگی‌های موجود در روی سطوح فلز، که در اثر تماس سطح به سطح تحت اثر بارهای سنگین و درجه حرارتهای بالا، ایجاد می‌شوند، جلوگیری میکند.(ترکیبات آلی گوگرد،بر، فسفر و کلردار می‌باشند.)
این مواد معمولا در درجه حرارتهای بالا فعال می‌شوند.
انواع روغن‌ها :
روغن‌های صنعتی:
(روغن‌های دنده(گردشی)، روغن‌های هیدرولیک، روغن‌های توربین، روغن‌های کمپرسور، روغن‌های کنترل(EHC) )
روغن‌های موتوری:
( روغن‌های موتور دیزلی،روغن‌های موتور بنزینی)
1_ روغن‌های دنده (گردشی) :
اولین ویژگی روغن‌های دنده حفاظت دنده‌ها در برابر سایش می‌باشد و انواع دیگر آسیب‌ها مانند سوراخ شدگی و آسیب‌های برشی را با حفظ فیلم روان‌کننده بین سطوح متحرک کنترل می‌نمایند. در گیربکس‌های با فشار کار بالا از روغن دنده حاوی ادتیو EP استفاده می‌کنند. همچنین در روانکاری دنده‌ها وجود ادتیو ضدکف مهم می‌باشد.
2_ روغن‌های هیدرولیک :
از این روغن برای انتقال فشار هیدرولیک و انرژی و به حداقل رساندن اصطکاک و سایش در پمپ‌ها، شیرها و سیلندر و حفاظت از سطوح فلزی در برابر خوردگی استفاده می‌شود. گرانروی این روغن‌ها باید به حد کافی پایین باشد تا کمترین اصطکاک و افت فشار در لوله‌ها وجود داشته باشد. از آنجایی که سطح تمیزی در پمپ‌ها و شیرها مهم است، تجهیزات، دارای فیلتراسیون (جریان کامل یا برگشت و یا هردو) برای حفظ خداقل مقدار ذرات می‌باشند.
از خواص مهم روغن‌های هیدرولیک :
پایداری اکسیداسیون خوب
مقاومت در برابر کف کردن
جلوگیری از تشکیل لجن و مواد نامحلول
خواص حفاظتی خوب در برابر زنگ زدن
3_ روغن‌های توربین :
روانکاری مناسب و خنک‌کاری یاتاقان‌ها و دنده‌ها را فراهم می‌نمایند.آنها همچنین می‌توانند با عنوان یک سیال هیدرولیک انجام وظیفه کنند. این روغن‌ها باید گرانروی نسبتا بالاییی برای ایجاد و حفظ یک فیلم روغن به اندازه کافی ضخیم برای سطح تحمل بار، اما به حد کافی پایین برای به حداقل رساندن تلفات انرژی در حال انجام خنک‌کاری مناسب فراهم نماید.
روغن‌های توربین دارای مقاومت اکسیداسیون و زنگ زدگی عالی می‌باشند. روغن‌های توربین همچنین می‌توانند شامل افزودنی‌هایی برای بهبود خاصیت جداپذیری آب از روغن و کاهش تمایل به کف‌کنندگی باشند.
4_ روغن‌های کمپرسور:
از خواص بسیار مهم این روغن‌ها:
گرانروی مناسب برای تحمل بار روی یاتاقان‌ها و روغن‌کاری سیلندرها به ویژه برای کمپرسورهای هوا
مقاومت در برابر اکسیداسیون برای جلوگیری از تخریب روان‌کننده‌ها در حضور هوای گرم
در کمپرسورها آب چگالش شده ایجاد می‌گردد لذا می‌بایست اطمینان حاصل شود که همواره روغن به جای آب سطوح فلزی را خیس میکند. همچنین برای جلوگیری از تجمع آب و ایجاد امولسیون بعد از کولرها، باید آب بجای تشکیل امولسیون از روغن جدا شود.
5_ مایعات کنترل الکتروهیدرولیک (EHC):
از خواص بسیار مهم این روغن‌ها:
فسفات استر ها (EHC) مایعاتی هستند که ذاتا در برابر آتش مقاوم بوده و دارای فشار بخار خیلی پایین در حرارتهای بالا می‌باشند.
مایعات (EHC) باید به طور مداوم با سیستم بای پس فیلتر شوند تا همواره مقادیر عدد اسیدی، رطوبت و ذرات فرسایشی زیر سطح نرمال قرار داشته باشند.
رطوبت باعث هیدرولیز مایعات (EHC) شده که منجر به افزایش عدد اسیدی می‌گردد.
6_ روغن موتور دیزلی:
نقش اصلی این روغن‌ها:
انجام روانکاری
انتقال حرارت
ضربه‌گیری قطعات موتور و یاتاقان‌ها
آببندی رینگ‌های پیستون و بدنه سیلندر
تمیز کردن موتور با تعلیق محصولات دوده سوخت با افزودنی‌های متفرق‌کننده و تمیزکننده
حفاظت در برابر اسیدها (خنثی کردن اسیدها با مواد قلیایی)
ضد سایش برای حفاظت از سایش شدید موتور
مقاومت در برابر اکسیداسیون روغ
حفاظت قطعات موتور از خوردگی و زنگ‌زدن
انواع روغن‌های صنعتی :
1_ روغن‌های دنده (گردشی):
اولین ویژگی روغن‌های دنده حفاظت دنده‌ها در برابر سایش می‌باشد و انواع دیگر آسیب‌ها مانند سوراخ شدگی و آسیب‌های برشی را با حفظ فیلم روان‌کننده بین سطوح متحرک کنترل می‌نمایند. در گیربکس‌های با فشار کار بالا از روغن دنده حاوی ادتیو EP استفاده می‌کنند. همچنین در روانکاری دنده‌ها وجود ادتیو ضدکف مهم می‌باشد.
2_ روغن‌های هیدرولیک:
از این روغن برای انتقال فشار هیدرولیک و انرژی و به حداقل رساندن اصطکاک و سایش در پمپ‌ها، شیرها و سیلندر و حفاظت از سطوح فلزی در برابر خوردگی استفاده می‌شود. گرانروی این روغن‌ها باید به حد کافی پایین باشد تا کمترین اصطکاک و افت فشار در لوله‌ها وجود داشته باشد. از آنجایی که سطح تمیزی در پمپ‌ها و شیرها مهم است، تجهیزات، دارای فیلتراسیون (جریان کامل یا برگشت و یا هردو) برای حفظ خداقل مقدار ذرات می‌باشند.
از خواص مهم روغن‌های هیدرولیک:
1.پایداری اکسیداسیون خوب
2.مقاومت در برابر کف کردن
3.جلوگیری از تشکیل لجن و مواد نامحلول
4.خواص حفاظتی خوب در برابر زنگ زدن
3_ روغن‌های توربین:
روانکاری مناسب و خنک‌کاری یاتاقان‌ها و دنده‌ها را فراهم می‌نمایند.آنها همچنین می‌توانند با عنوان یک سیال هیدرولیک انجام وظیفه کنند. این روغن‌ها باید گرانروی نسبتا بالاییی برای ایجاد و حفظ یک فیلم روغن به اندازه کافی ضخیم برای سطح تحمل بار، اما به حد کافی پایین برای به حداقل رساندن تلفات انرژی در حال انجام خنک‌کاری مناسب فراهم نماید.روغن‌های توربین دارای مقاومت اکسیداسیون و زنگ زدگی عالی می‌باشند. روغن‌های توربین همچنین می‌توانند شامل افزودنی‌هایی برای بهبود خاصیت جداپذیری آب از روغن و کاهش تمایل به کف‌کنندگی باشند.
4_ روغن‌های کمپرسور:
از خواص بسیار مهم این روغن‌ها:
1.گرانروی مناسب برای تحمل بار روی یاتاقان‌ها و روغن‌کاری سیلندرها به ویژه برای کمپرسورهای هوا
2.مقاومت در برابر اکسیداسیون برای جلوگیری از تخریب روان‌کننده‌ها در حضور هوای گرم
در کمپرسورها آب چگالش شده ایجاد می‌گردد لذا می‌بایست اطمینان حاصل شود که همواره روغن به جای آب سطوح فلزی را خیس میکند. همچنین برای جلوگیری از تجمع آب و ایجاد امولسیون بعد از کولرها، باید آب بجای تشکیل امولسیون از روغن جدا شود.
5_ مایعات کنترل الکتروهیدرولیک (EHC):
از خواص بسیار مهم این روغن‌ها :
فسفات استر ها (EHC) مایعاتی هستند که ذاتا در برابر آتش مقاوم بوده و دارای فشار بخار خیلی پایین در حرارتهای بالا می‌باشند.
مایعات (EHC) باید به طور مداوم با سیستم بای پس فیلتر شوند تا همواره مقادیر عدد اسیدی، رطوبت و ذرات فرسایشی زیر سطح نرمال قرار داشته باشند.
رطوبت باعث هیدرولیز مایعات (EHC) شده که منجر به افزایش عدد اسیدی می‌گردد.
6_ روغن موتور دیزلی:
نقش اصلی این روغن‌ها:
1.انجام روانکاری
2.انتقال حرارت
3.ضربه‌گیری قطعات موتور و یاتاقان‌ها
4.آببندی رینگ‌های پیستون و بدنه سیلندر
5.تمیز کردن موتور با تعلیق محصولات دوده سوخت با افزودنی‌های متفرق‌کننده و تمیزکننده
6.حفاظت در برابر اسیدها (خنثی کردن اسیدها با مواد قلیایی)
7.ضد سایش برای حفاظت از سایش شدید موتور
8.مقاومت در برابر اکسیداسیون روغ
9.حفاظت قطعات موتور از خوردگی و زنگ‌زدن
طبقه‌بندی روغن‌های موتوری :
1.طبقه‌بندی گرانروی SAE (Society of Automotive Engineers)
2.طبقه‌بندی کیفی (سطح کارایی) API (American Petroleum Institute)
درجه بندی روغن‌های موتور SAE :
1.روغن‌های چند درجه ای MULTI GRADE
2.روغن‌های تک درجه‌ای MONO GRADE
این درجه‌بندی بر اساس دامنه درجه حرارت‌هایی که روغن در آن درجه حرارت‌ها کاربرد دارد، صورت پذیرفته است.
روغن‌هاي چند درجه از مخلوط کردن یک روغن با گرانروي کم با پلیمرهاي خاص (VI Improver) ساخته می‌شوند. در سرما هنگام استارت مانند روغن‌هاي20w یا 10w هستند. یعنی موتور براحتی روشن شده و روغن به تمام قسمت‌هاي موتور می‌رسد و روانکاري به خوبی انجام می‌شود. با گرم شدن موتور، گرانروي روغن به حد گرانروي 40یا50 می‌رسد.
مزایای روغن‌های مالتی گرید نسبت به مونو گرید:
1.استفاده از یک روغن براي تمام طول سال
2.آسان روشن شدن موتور در درجه حرارت‌هاي پایین
3.راندمان عالی در درجه حرارت‌هاي بالا
4.کم کردن مصرف سوخت
5.گرم شدن سریع روغن و در نتیجه در جا کار کردن کم موتور
دیدگاهتان را بنویسید
تاکنون دیدگاهی در این مطلب ارسال نشده!