Logo
با ما تماس بگیرید 035-35247570 - 035-91097570
فارسی فارسی ENG English
دانستنی ها و مقالات
۱۴ مرداد, ۱۴۰۳نویسنده: فاطمه پیرزادی

آنچه باید هنگام انتخاب روغن دنده بدانید!

چگونه می‌دانید کدام روانکار برای یک کاربرد خاص مناسب‌تر است؟ به طور معمول با جست و جو در کتابچه راهنمای تعمیرات و نگهداری، نوع محصول انتخاب می­شود. متأسفانه این راه حل ممکن است همیشه درست نباشد و روغن کاری بهینه را برای یک مجموعه دنده معین فراهم نکند. در حالی که برخی از سازندگان اصلی تجهیزات (OEM) مشخصات عمومی روانکار مورد نیاز را ارائه می‌دهند، برخی دیگر از سازندگان فقط یک مشخصات کلی از روانکار را بیان می‌­کنند که حتی ممکن است دمای عملیاتی را در نظر نگیرند. بنابراین برای افرادی که مسئولیت انتخاب روانکارها را بر عهده دارند مهم است که درک اساسی از نحوه تعیین روانکارها برای چرخ دنده داشته باشند. همچنین علاوه بر درک و تفسیر مشخصات ارائه شده توسط سازندگان تجهیزات، مهم است که چرایی آن را درک کنید و در صورت لزوم بتوانید تغییراتی در مشخصات روانکار ایجاد کنید.درک خوب این موضوع به مهندس روانکاری اجازه می‌دهد تا قابلیت اطمینان ماشین‌آلات را در شرایط عادی به حداکثر برساند و همچنین از مشخصات روان‌کننده به عنوان حل‌کننده مشکل در شرایط غیرعادی استفاده کند.

معیارهای انتخاب روغن دنده:

برای انتخاب بهترین روان‌کننده یک مجموعه دنده، معیارهای زیر باید رعایت شود:

  1. ویسکوزیته: اغلب به عنوان مهم‌ترین خاصیت روان­کار در نظر گرفته می­‌شود.
  2. مواد افزودنی: بسته افزودنی مورد استفاده در روان کننده بر ویژگی‌های عملکردی مهم روانکار تأثیر می­گذارد.
  3. نوع روغن پایه: نوع روغن پایه مورد استفاده باید با توجه به شرایط عملیاتی، نوع دنده و سایر عوامل تعیین شود.

 

ویسکوزیته:

برای انتخاب درجه ویسکوزیته مناسب می­‌توان به دفترچه راهنمای تعمیرات و نگهداری یک قطعه مراجعه کرد. متأسفانه دفترچه راهنما همیشه وجود ندارد یا دستگاه خارج از شرایطی که توصیه‌­های سازندگان برای آن ارائه شده است کار می‌کند. بنابراین فهم روش‌های انتخاب ویسکوزیته و عواملی که بر آن تأثیر می‌گذارند مهم است.

ویسکوزیته در درجه اول برای ایجاد ضخامت فیلم مناسب بین سطوح در حال تماس در یک سرعت و بار معین انتخاب می شود. از آنجایی که تعیین بار برای اکثر روش های انتخاب ویسکوزیته دشوار است، عامل تعیین کننده سرعت در نظر گرفته می­شود.

یکی از متداول ترین روش‌ها برای تعیین ویسکوزیته استاندارد ANSI (موسسه استاندارد ملی آمریکا) و AGMA (انجمن سازندگان چرخ دنده آمریکا) می­باشد. در این روش مفروضاتی در رابطه با بار، شاخص ویسکوزیته و ضریب فشار- ویسکوزیته روانکار مطرح می­شود.

جدول زیر برای مجموعه چرخ دنده‌ های ساده، مارپیچ و مخروطی که به صورت سیستم بسته می­باشند قابل اجرا می‌­باشد. جداول دیگری برای چرخ دنده‌های حلزونی و چرخ دنده‌های باز وجود دارد. برای استفاده از این روش باید نوع مجموعه دنده، هندسه دنده، دمای کارکرد و سرعت دنده مشخص شود.

 

 

پس از محاسبه سرعت کندترین چرخ دنده در مجموعه دنده­‌ها، درجه ویسکوزیته مورد نیاز را می‌توان از جدول با استفاده از بالاترین دمای عملیاتی تعیین کرد. توجه به این نکته ضروری است که در این روش شاخص گرانروی 90 فرض شده است.

 

نوع روانکار دنده و انتخاب افزودنی:

پس از انتخاب درجه ویسکوزیته، باید نوع روان کننده انتخاب شود. روان کننده­های دنده را می‌توان به طور کلی در سه دسته قرار داد: R & O، فشارپذیر و ترکیبی. با توجه به شرایط عملیاتی، نوع روان کننده تعیین می­شود.

از آنجایی که هیچ دستورالعمل استانداردی برای کمک به این تعیین وجود ندارد، انتخاب نوع روانکار تا حدودی ذهنی می­‌باشد. بسیاری از سازندگان تجهیزات، ویسکوزیته را مشخص و انتخاب نوع روانکار را به کاربر واگذار می­کنند. بنابراین درک شرایط کلی برای یک انتخاب مناسب مهم است.

 

 

روان کننده‌­های R&O:

روانکارهای R&O حاوی مواد افزودنی فشارپذیر یا مواد روان کننده نیستند. این نوع روغن­ها دارای قابلیت جداپذیری از آب، جلوگیری از خوردگی، از بین برنده­ی کف و پایداری شیمیایی می­باشند. این محصولات برای استفاده در چرخ دنده­هایی که تحت سرعت­های نسبتاً بالا، بارهای کم و با بارگذاری یکنواخت (بدون بارگذاری ناگهانی) کار می­کنند طراحی شده­اند.

این روان کننده­ها در شرایطی که روانکاری هیدرودینامیک یا الاستوهیدرودینامیک می­باشد بهترین انتخاب هستند و در شرایط روانکاری مرزی  عملکرد خوبی ندارند و از سایش جلوگیری نمی­کنند.

 

روان کننده‌­های فشارپذیر:

روان­کارهای فشارپذیر سطح کیفی بالاتری نسبت به روغن­های R&O  دارند و علاوه بر خواص ذکر شده برای روان‌کننده‌های R&O، به دلیل دارا بودن افزودنی‌های خاص، استحکام فیلم و تحمل بار بیشتری دارند.

رایج ترین افزودنی های EP ترکیبات گوگرد و فسفر دار هستند که با سطح واکنش داده تا از سایش در شرایط روانکاری مرزی جلوگیری کنند. در بارهای کمتر افزودنی‌های ضد سایش نیز ممکن است برای محافظت از سایش در شرایط روانکاری مرزی استفاده شوند. از افزودنی­‌های فشارپذیر در مواقعی که با بارهای سنگین، سرعت‌های آهسته و بارگذاری­‌های ناگهانی مواجه هستیم استفاده می­شود.

علاوه بر افزودنی‌های ضد سایش سولفور و فسفر دار و دی آلکیل دی‌تیوفسفات روی (ZDDP)، از راوانکارهای جامد نیز به عنوان افزودنی‌های ضدسایش استفاده می­شود که در این بین می­توان به مولیبدن دی سولفید،گرافیت و بورات‌ها اشاره کرد. یکی از مزایای این افزودنی ها این است که برای فعال شدن به دما وابسته نیستند در حالی که ترکیبات فسفر و گوگرد دار برای فعال شدن به دمای بالای سطح نیاز دارند و همچنین می­توانند برای سطوح ماشین خورنده باشند. این نوع افزودنی­ها همچنین ممکن است برای فلزات زرد خورنده باشند و نباید در کاربردهایی که اجزا از این نوع فلزات هستند مانند دنده­های حلزونی استفاده شوند.

 

روان کننده‌­های ترکیبی:

روانکارهای ترکیبی سومین نوع روان­‌کننده‌­ها می­باشند. به طور کلی، این نوع از روغن‌­­ها با یک اسید چرب مخلوط می شوند تا روان‌کنندگی و استحکام فیلم را افزایش دهند. رایج­‌ترین کاربرد برای این روان کننده‌­ها، چرخ دنده حلزونی می‌­باشد.

در تماس­‌های لغزشی افزودنی­‌های EP  اثر مطلوبی ندارند و روان‌­کننده‌­های ترکیبی بهترین انتخاب برای این نوع از کاربردها هستند. این روانکارها به عنوان روغن سیلندر نیز شناخته می‌شوند زیرا در ابتدا برای سیلندر بخار فرموله شده بودند.

 

انتخاب روغن پایه:

روغن­‌های معدنی با کیفیت بالا در اکثر کاربردها عملکرد خوبی دارند. در واقع، روغن‌های پایه معدنی معمولاً دارای ضرایب فشار- ویسکوزیته بالاتری نسبت به روغن‌های سنتزی معمولی هستند که اجازه می‌دهد ضخامت فیلم بیشتری ایجاد شود. با این حال، در بعضی شرایط روغن­‌های سنتزی ترجیح داده می‌­شوند.

بسیاری از روغن­‌های سنتزی پایداری اکسیداسیون و حرارتی بیشتری دارند و برای کاربردهایی با دمای عملیاتی بالا ترجیح داده می­شوند و همچنین فواصل تعویض طولانی­‌تری دارند. علاوه بر این، این نوع از روغن‌­ها به دلیل شاخص ویسکوزیته بالا و نقطه ریزش کم در ماشین‌هایی که در  دمای پایین قرار دارند، عملکرد بهتری از خود نشان می­دهند.

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تاکنون دیدگاهی در این مطلب ارسال نشده!