ماشین‌های جذب کننده‌ی قدرت مکانیکی که انرژی را به صورت‌های مختلفی از قبیل انرژی حرارتی انرژی جنبشی یا پتانسیل به سیالات تراکم پذیر اعمال می‌کنند، طیف وسیعی را شامل فن‌ها، دمنده‌ها و کمپرسورها تشکیل می‌دهند؛ از این میان کمپرسورها دارای نسبت تراکم بیشتری بوده و غالباً در آنها خنک کاری گاز فرآیندی انجام می‌شود. کمپرسورها، فشار هوا یا هر ماده‌ی گازی دیگری را در طول یک یا چند مرحله افزایش داده و انرژی را به گاز یا هوا منتقل می‌کنند؛ در نتیجه‌ی کاهش حجم گاز فشرده شده، دما و چگالی افزایش می‌یابد.

انواع دستگاه کمپرسور

کمپرسورها به دو دسته‌ی کلی کمپرسورهای جابجایی و کمپرسورهای دینامیکی تقسیم می‌شوند. در کمپرسورهای جابجایی گاز به داخل محفظه کشیده شده و پس از تراکم، به وسیله‌ی یک پیستون رفت و برگشتی از محفظه خارج می‌شود. کمپرسورهای دینامیکی نیز بر این اساس کار می‌کنند که پره‌های توربین ابتدا به گاز سرعت داده و سپس به طور ناگهانی سرعت آن را کاهش داده و به فشار تبدیل می‌کند.

در طول ۲۵ سال گذشته کمپرسورهای دورانی، جایگزین کمپرسورهای رفت و برگشتی شده‌اند. از دلایل این امر می‌توان به وزن کم، ابعاد کوچکتر، سروصدا و ارتعاش کمتر و اطمینان بیشتر آنها اشاره کرد. کمپرسورهای دورانی معمولاً برای تراکم هوا در فشارهای پایین و حجم زیاد کاربرد دارند در حالی که کمپرسورهای رفت و برگشتی بیشتر به منظور تراکم گاز در فشارهای بالا و حجم‌های کم استفاده میشود.

کمپرسورهای جابجایی مثبت

همان طور که در شکل زیر نشان داده شده کمپرسورهای جابه جایی مثبت را می‌توان در دو دسته کمپرسورهای رفت و برگشتی و کمپرسورهای دورانی دسته بندی کرد که هر یک از این دو دسته نیز شامل انواع مختلفی می‌باشند؛

کمپرسورهای رفت و برگشتی پیستونی

این نوع دستگاه کمپرسور با استفاده از یک موتور الکتریکی یا یک موتور احتراق داخلی چرخانده می‌شود؛ هنگامی که پیستون بالا میرود، هوای درون محفظه‌ی سیلندر متراکم شده و از دریچه خروجی از سیلندر خارج می‌شود و به داخل سیستم حرکت میکند. به هنگام پایین آمدن پیستون نیز دریچه‌ی ورود هوا باز شده و هوا به داخل محفظه کشیده می‌شود . هر مرحله از فرآیند توسط شیرهای درونی و بیرونی کنترل می‌شود. کمپرسور به دو طریق خنک می‌شود یا از طریق گردش هوا در اطراف میله‌های متصل به سرسیلندر یا از طریق آبی که در میان ژاکت اطراف سیلندر در جریان است.

شباهت بسیاری میان کمپرسورهای رفت و برگشتی و موتورهای احتراق داخلی وجود دارد. هم کمپرسورهای رفت و برگشتی و هم موتورهای احتراق داخلی دارای سیلندر پیستون و میله‌های اتصال می‌باشند؛ اما کمپرسورهای رفت و برگشتی دارای دو تفاوت مهم با موتورهای احتراق داخلی هستند؛ اول اینکه سوپاپ‌های کمپرسور به صورت خود عملگر بوده در حالی که سوپاپ‌های موتورهای احتراق داخلی، با استفاده از نیروی منتقل شده از طرف موتور عمل می‌کنند. تفاوت دیگر این است که در کمپرسورهای رفت و برگشتی، میله‌ی اتصال مستقیماً به پیستون متصل نبوده و  از طریق میله‌ی کراس هد به پیستون متصل شده است.

کمپرسورهای دورانی پره‌ای

کمپرسورهای دورانی پره‌ای، یک نوع کمپرسور جابجایی مثبت می‌باشند. این کمپرسورها دارای یک روتور با پره‌های فلزی هستند که طول این پره‌ها می‌تواند تغییر کند. این روتور به صورت خارج از مرکز، در یک سیلندر قرار گرفته است؛ با دوران روتور درون سیلندر، هوای محبوس در بین پره‌ها متراکم میگردد؛ تنها قعطات متحرک در این کمپرسورها، روتور و پره‌ها می‌باشند. در این کمپرسورها به هیچ نوع سوپاپی نیاز نمی‌باشد.

اگر چه روتور این کمپرسورها کاملاً متقارن است، اما عملکرد پره‌ها و نیروی وارد شده بر پره‌ها به علت فشار موجود در بین آنها، سبب ایجاد مقداری ارتعاش می‌گردد. تعداد پره‌های این کمپرسورها می‌تواند متفاوت باشد؛ به عنوان مثال پمپ خلاء دارای یک یا دو پره و بوسترهای فشار دارای ۲۴ پره می‌باشند. کمپرسورهای پیستونی دورانی، از ویژگی‌هایی چون ابعاد کوچکتر، جریان پیوسته و عدم وجود لرزش نسبت به کمپرسورهای دورانی برخوردار هستند.

کمپرسورهای دینامیکی

در این کمپرسورها، برخلاف کمپرسورهای جابجایی، عضو متراکم کننده‌ای وجود ندارد و از پروانه‌های محوری و گریز از مرکز به منظور ایجاد سرعت در گاز استفاده می‌شود؛ سپس سرعت ایجاد شده در گاز به فشار تبدیل می‌شود. کمپرسورهای گریز از مرکز (سانتریفوژ) و جریان محوری، در دسته کمپرسورهای دینامیکی قرار دارند که معمولاً در سرعت‌های بالا کار می‌کنند.

کمپرسورهای گریز از مرکز (سانتریفوژ)

دستگاه کمپرسور گریز از مرکز کمپرسورهای دینامیکی هستند که از پروانه‌های با سرعت بالا به منظور شتاب دهی به هوا استفاده میکنند. این کمپرسورها قادر به تامین مقدار زیادی هوای فشرده می‌باشند. این کمپرسورها در سرعت بالا با سر و صدای زیاد کار می‌کنند.

کمپرسورهای جریان محوری

این دستگاه کمپرسور دارای ردیف‌های متناوبی از پره‌های ثابت و متحرک بوده و با حرکت پره‌های متحرک در هوا یا گاز، سرعت آن افزایش می‌یابد؛ سپس با عبور هوا یا گاز از مسیرهای انبساطی میان پره‌های ثابت و متحرک سرعت آن کم شده و فشارش افزایش می‌یابد. کاسه نمدها، یاتاقان‌های متحرک و یاتاقان‌های کف گرد باید در این کمپرسورها، روانکاری شوند.

(برگرفته از کتاب جامع صنعت روانکار ایران ویرایش دوم)

ویژگی‌های روغن کمپرسور

حال که توضیح کوتاهی در مورد دستگاه‌های کمپرسور داده شد و آشنایی کلی با این کمپرسورها پیدا کردید، باید ویژگی‌های یک روغن کمپرسور با کیفیت را نیز بدانید. انتخاب مناسب‌ترین روانکار به عواملی از قبیل نوع کمپرسور، میزان فشار، دما و نوع گاز تحت تراکم بستگی دارد. در کمپرسورهای پیستونی به علت ایجاد بالاترین فشار، شرایط روانکاری سخت‌تر از بقیه‌ی کمپرسورها است. هنگام انتخاب روغن کمپرسور باید به درجه گرانروی و کیفیت توصیه شده‌ توسط سازندگان دستگاه کمپرسور، توجه کرد.

در حین کار با دستگاه کمپرسور، چنانچه روغن کمپرسور تهیه شده از کیفیت لازم برخوردار نباشد، ممکن است متوجه کف کردن روغن کمپرسور شده باشید! هرچقدر روغنی که استفاده می‌کنیم دارای ذرات و آلاینده‌های کمتری باشد، کف کمتری نیز در روغن ایجاد می‌شود. در نتیجه برای جلوگیری از کف کردن روغن کمپرسور،  که به مرور زمان باعث خرابی دستگاه کمپرسور می‌شود، باید از یک روغن با کیفیت استفاده نمود.

روغن‌های کمپرسور برند آلمانی Lubchemicals  متشکل از روغـن پایه‌های خاص و افزودنی‌های باکیفیت هستند، که برای استفاده در کمپرسورهای حلزونی(اسکرو) و پــره‌ای(Vane) مناسب می‌باشند. این محصول خاصیت معلق کنندگی بالا، ضد تشکیل حباب(فوم) و همچنین قابلیت استفاده تا 4000 ساعت را دارا می باشد. جهت مشاوره فنی و تخصصی با دپارتمان فروش ما در تماس باشید(91097570-035).