مکمل روغن موتور چیست؟ همه چیز درباره مزایا و روش استفاده از مکمل

مکمل روغن موتور (Engine Oil Additives) ترکیبات شیمیایی خاصی هستند که به روغن پایه موتور اضافه می‌شوند تا عملکرد کلی روغن را بهبود بخشند. این مکمل‌ها معمولا شامل مواد ضداکسیدان، ضدسایش، بهبود دهنده ویسکوزیته، شوینده ها و پراکنده کننده‌ها می‌شوند. از دیدگاه علمی، روغن موتور پایه بدون مکمل‌ها نمی‌تواند به طور مؤثر از قطعات موتور در برابر سایش، اکسیداسیون و آلودگی حفاظت کند. بر اساس تحقیقات، مکمل‌ها با تغییر خواص فیزیکی و شیمیایی روغن، مانند کاهش اصطکاک و افزایش پایداری حرارتی، نقش کلیدی در افزایش کارایی موتور ایفا می‌کنند.

توجه: استفاده از مکمل روغن موتور برای روغن موتورهای بالانس شده و تجاری الزامی نیست و برای همه خودروها نیز ضرورت ندارد. روغن‌های موتور استاندارد و باکیفیت به‌طور پیش‌فرض دارای افزودنی‌های موردنیاز برای محافظت از موتور هستند و در شرایط عادی، به‌تنهایی پاسخگوی نیاز موتور خواهند بود.

انواع مکمل‌های روغن موتور

مکمل‌های روغن موتور بر اساس عملکردشان به چند مورد دسته‌بندی می‌شوند. در ادامه انواع اصلی آنها را نام می‌بریم.

ضداکسیدان‌ها (Antioxidants): این مکمل‌ها از اکسیداسیون روغن در دماهای بالا جلوگیری می‌کنند و عمر روغن را افزایش می‌دهند. مثلاً ترکیبات فنولی یا آمینی در این دسته قرار می‌گیرند.

ضدسایش و ضدفشار شدید (Anti-Wear and Extreme Pressure Additives): مانند فسفات‌های روی (ZDDP)، که لایه محافظی روی سطوح فلزی ایجاد می‌کنند تا سایش را کاهش دهند. تحقیقات نشان می‌دهد که این مکمل‌ها می‌توانند سایش را تا ۵۰ درصد کاهش دهند.

بهبود دهنده‌های ویسکوزیته (Viscosity Index Improvers): پلیمرهایی مانند پلی‌متاکریلات که ویسکوزیته روغن را در دماهای مختلف پایدار نگه می‌دارند، منجر به جریان بهتر در سرما و حفاظت بیشتر در گرما می‌شوند.

شوینده‌ها و پراکنده‌کننده‌ها (Detergents and Dispersants): مانند سولفونات‌های کلسیم، که رسوبات و ذرات معلق را تمیز و پراکنده می‌کنند تا موتور تمیز بماند.

نانوافزودنی‌ها (Nano-Materials): فناوری نوین که از نانوذرات مانند گرافن یا اکسید فلزی استفاده می‌کند تا اصطکاک را به طور قابل توجهی کاهش دهد و کارایی حرارتی را بهبود بخشد.

این انواع بر اساس نیازهای موتورهای بنزینی یا دیزلی متفاوت هستند و در فرمولاسیون روغن‌های سنتتیک بیشتر دیده می‌شوند.

مزایای استفاده از مکمل روغن موتور چیست؟

یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از مکمل روغن موتور، کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک موتور است. با کم شدن اصطکاک، سایش قطعات کاهش یافته و طول عمر اجزای داخلی موتور افزایش پیدا می‌کند. این موضوع به‌طور مستقیم در کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری خودرو تأثیرگذار است و از خرابی‌های زودهنگام جلوگیری می‌کند.

مزیت کاهش مصرف سوخت: کاهش مصرف سوخت از دیگر نتایج استفاده از مکمل روغن موتور است. زمانی که موتور با روان‌کاری بهتر و اصطکاک کمتر کار کند، انرژی کمتری برای غلبه بر مقاومت داخلی نیاز دارد. این موضوع به بهبود راندمان موتور منجر شده و در بلندمدت، صرفه‌جویی قابل توجهی در مصرف سوخت ایجاد می‌کند.

مزیت جلوگیری از رسوبات: مکمل‌های روغن موتور نقش مؤثری در جلوگیری از تشکیل رسوبات و لجن داخل موتور دارند. وجود مواد پاک‌کننده در این محصولات باعث می‌شود آلودگی‌ها و ذرات معلق به‌راحتی در روغن معلق بمانند و روی قطعات داخلی ته‌نشین نشوند. در نتیجه، موتور تمیزتر مانده و عملکرد آن پایدارتر خواهد بود.

مزیت پایداری حرارتی بهتر: پایداری حرارتی روغن موتور نیز با استفاده از مکمل‌ها بهبود می‌یابد. در شرایط دمایی بالا یا پایین، روغن ممکن است بخشی از کارایی خود را از دست بدهد، اما مکمل‌ها با تقویت ساختار روغن، باعث حفظ عملکرد مناسب آن در بازه‌های دمایی مختلف می‌شوند و از افت کیفیت روغن جلوگیری می‌کنند.

مزیت کاهش صدای موتور: استفاده از مکمل روغن موتور می‌تواند به کاهش صدای موتور و لرزش‌های اضافی آن کمک کند. روان‌کاری بهتر قطعات باعث حرکت نرم‌تر اجزای داخلی شده و صدای ناشی از اصطکاک و سایش کاهش می‌یابد. این موضوع تجربه رانندگی آرام‌تر و مطلوب‌تری را برای راننده فراهم می‌کند.

آیا استفاده از مکمل روغن موتور الزامی است؟

خیر، استفاده از مکمل روغن موتور الزامی نیست و همه خودروها لزوماً به آن نیاز ندارند. روغن‌های موتور استاندارد و باکیفیت که مطابق با مشخصات فنی خودرو تولید می‌شوند، به‌طور معمول خودشان حاوی مجموعه‌ای از افزودنی‌ها مانند مواد ضدسایش، پاک‌کننده، ضدخوردگی و پایدارکننده حرارتی هستند و برای کارکرد عادی موتور کاملاً کافی‌ هستند.

مکمل روغن موتور در واقع یک افزودنی تکمیلی محسوب می‌شود، نه یک جزء ضروری. استفاده از آن زمانی توصیه می‌شود که موتور خودرو تحت شرایط خاصی قرار داشته باشد؛ برای مثال در خودروهای قدیمی با کارکرد بالا، موتورهایی که دچار سایش نسبی شده‌اند، خودروهایی که در ترافیک سنگین یا مسیرهای طولانی و پرفشار کار می‌کنند.

در خودروهای جدید و موتورهای سالم، اگر از روغن موتور مناسب با گرید و سطح کیفی توصیه‌شده توسط سازنده استفاده شود و تعویض روغن در زمان مقرر انجام گیرد، نیازی به مکمل روغن موتور وجود ندارد. حتی در برخی خودروهای مدرن، استفاده از مکمل نامناسب یا بیش‌ازحد می‌تواند تعادل فرمولاسیون روغن را بر هم بزند و نتیجه معکوس داشته باشد.

مکمل روغن موتور برای چه خودرویی استفاده می شود؟

مکمل روغن موتور برای انواع خودروها قابل استفاده است و در روغن های تجاری به طور مناسب وجود دارد، اما در خودروهای قدیمی، خودروهای با کارکرد بالا و وسایل نقلیه‌ای که تحت فشار کاری زیاد قرار دارند، مکمل روغن موتور اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و تنها در زمانی استفاده می شود که روغن موتور استفاده شده واقعا نیاز به مکمل داشته باشد.

نحوه استفاده از مکمل روغن موتور چگونه است؟

نحوه استفاده از مکمل روغن موتور ساده است، اما رعایت اصول آن اهمیت زیادی دارد. انتخاب مکمل سازگار با نوع روغن و موتور، توجه به مقدار مصرف و اضافه کردن آن در زمان مناسب، از جمله نکاتی هستند که در استفاده صحیح از این محصولات باید مدنظر قرار گیرند تا بهترین نتیجه حاصل شود.

بهترین زمان برای افزودن مکمل روغن موتور معمولاً هنگام تعویض روغن است. در این حالت، پس از تخلیه روغن قدیمی و افزودن روغن جدید، مقدار توصیه‌شده از مکمل به مخزن روغن اضافه می‌شود تا به‌خوبی با روغن تازه ترکیب شود. در برخی موارد نیز امکان افزودن مکمل به روغن موجود وجود دارد، به شرطی که سطح و کیفیت روغن در محدوده استاندارد باشد.

مقدار مصرف مکمل روغن موتور باید دقیقاً مطابق دستورالعمل درج‌شده روی بسته‌بندی محصول باشد. استفاده بیش از حد یا کمتر از میزان توصیه‌شده می‌تواند تأثیر مکمل را کاهش دهد یا حتی باعث اختلال در عملکرد روغن شود. پس از افزودن مکمل، بهتر است موتور برای چند دقیقه روشن بماند تا مکمل به‌صورت یکنواخت در روغن پخش شود.

سخن پایانی

مکمل روغن موتور را می‌توان یک راهکار کاربردی برای افزایش عمر مفید موتور و حفظ کیفیت عملکرد آن دانست اما باید به این نکته توجه کرد که اکثر روغن های تجاری دارای مکمل ها و افزودنی های مورد نیاز و استاندارد هستند و نیازی به استفاده از مکمل مجزا برای آن وجود ندارد. با این حال زمانی که این محصول در کنار روغن موتور و به‌صورت اصولی و تنها در شرایط مورد نیاز استفاده شود، موتور خودرو در شرایط بهتری کار کرده و هزینه‌های جانبی نگهداری به حداقل می‌رسد.

منابع:

https://www.machinerylubrication.com/Read/31107/oil-lubricant-additives

پردازش روانکار گستر کیمیا