تاثیر دما بر روانکارها
تاثیر سرما بر روانکارها
در دماهای پایین، روانکارها با مشکلات متعددی مواجه می‌شوند. کاهش دما باعث افزایش گرانروی (ویسکوزیته) روغن می‌شود، به طوری که روغن بیش از حد غلیظ شده و جریان آن در سیستم به سختی انجام می‌شود. در چنین شرایطی پمپ‌ها و قطعات متحرک نمی‌توانند به راحتی کار کنند و حتی ممکن است گیر کنند یا آسیب ببینند.
سرما می‌تواند منجر به جدایش فازی در روغن‌های ترکیبی شود. یعنی اجزای مختلف روغن که به طور مصنوعی ترکیب شده‌اند، به دلیل اختلاف در نقطه انجماد از یکدیگر جدا شده و پایداری کلی روانکار از بین می‌رود. همچنین روغن‌های پایه پارافینی در دمای پایین مومی و ژله‌ای می‌شوند، که این حالت مانع از گردش روان و موثر روغن می‌شود.
در برخی روانکارها، افزودنی‌ها در سرما نامحلول می‌شوند و ته‌نشین می‌گردند یا رسوب ایجاد می‌کنند. این موضوع نه تنها کارایی روانکار را کاهش می‌دهد، بلکه ممکن است موجب ایجاد لایه‌هایی در مخازن شود که حذف آن‌ها دشوار و زمان‌بر است.
همچنین، آب موجود در روغن که در دماهای بالا ممکن است به‌صورت حل‌شده باقی بماند، در سرما به آب امولسیونه یا آزاد تبدیل می‌شود که می‌تواند خوردگی، یخ‌زدگی و آسیب به قطعات را به‌دنبال داشته باشد. در چنین شرایطی عملکرد بسیاری از افزودنی‌های حساس به گرما مانند افزودنی‌های ضد سایش (AW) یا فشار شدید (EP) نیز کاهش می‌یابد.
تاثیر گرما بر روانکارها
در دماهای بالا نیز روانکارها با چالش‌هایی جدی روبرو هستند. یکی از شناخته‌شده‌ترین اثرات گرما، تسریع فرآیند اکسیداسیون و تجزیه شیمیایی روانکار است. بر اساس قانون آرنیوس، سرعت بسیاری از واکنش‌های شیمیایی (از جمله تخریب روغن) با هر ۱۰ درجه سانتی‌گراد افزایش دما، تقریبا دو برابر می‌شود. این یعنی روانکاری که در دمای ۹۰ درجه کار می‌کند، ممکن است چند برابر سریع‌تر از زمانی که در دمای ۷۰ درجه استفاده می‌شود، تخریب شود.
افزودنی‌ها در دماهای بالا ممکن است تبخیر شده و به هوا منتقل شوند، به‌ویژه افزودنی‌های سبک یا فرار. همچنین، مواد بهبوددهنده گرانروی (VI Improvers) در گرما شکسته شده و کارایی خود را از دست می‌دهند.
گرما همچنین لایه نازک روانکار بین سطوح را کاهش داده و به اصطلاح فیلم روغن را فرو می‌ریزد. این موضوع موجب افزایش سایش و خراشیدگی بین قطعات متحرک می‌شود. در چنین شرایطی ممکن است تماس فلز به فلز اتفاق افتاده و خسارت‌های جدی به تجهیزات وارد شود.
گرما عمر فیلترها، درزگیرها (سیل‌ها) و واشرها را نیز کوتاه می‌کند و باعث افزایش خوردگی و نشتی روغن می‌شود. گریس نیز در دماهای بالا ممکن است دچار جدایش شده و روغن آن از غلیط کننده جدا شود که این امر باعث از بین رفتن خاصیت روانکاری آن می‌شود.
در برخی سطوح داغ، ترکیبات موجود در روغن می‌توانند به مواد لاکی و چسبناک (مانند رزین‌ها و لایه‌های کربنی) تبدیل شوند که این رسوبات به مرور باعث انسداد مسیرهای روانکاری و کاهش عملکرد می‌شوند.
نتیجه گیری
تاثیر دما بر روانکارها دوگانه و بسیار مهم است. دمای خیلی پایین باعث افزایش گرانروی، ته‌نشینی افزودنی‌ها، و از کار افتادن سیستم گردش روغن می‌شود. در مقابل، دمای بیش از حد بالا سرعت تخریب شیمیایی روانکار را افزایش داده، تبخیر و نشت را تشدید می‌کند و عمر مفید روانکار را کاهش می‌دهد.
بنابراین، یافتن نقطه تعادل دمایی برای عملکرد بهینه روانکارها و افزایش عمر تجهیزات، امری کلیدی است. این موضوع نه تنها در انتخاب نوع روانکار، بلکه در طراحی سیستم‌های خنک‌کننده و گرم‌کننده تجهیزات نیز باید به دقت مورد توجه قرار گیرد. به بیان ساده، روانکار خوب بدون دمای مناسب نمی‌تواند عملکرد خوبی از خود نشان دهد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر به منبع این نوشته مراجعه کنید.
دیدگاهتان را بنویسید
تاکنون دیدگاهی در این مطلب ارسال نشده!