عوامل موثر بر طول عمر روانکارها
فهرست مطالب
با توجه به اهمیت کاهش هزینه‌های نگهداری و افزایش بهره‌وری در صنایع، استفاده از روانکارهای باکیفیت و پایدار یکی از راهکارهای کلیدی محسوب می‌شود. اما برای دستیابی به حداکثر بهره‌وری و کاهش هزینه‌های روانکاری، لازم است عوامل موثر بر تخریب روانکارها به‌طور دقیق شناسایی شده و راهکارهایی برای بهبود عملکرد و افزایش طول عمر آنها ارائه شود.
در این مقاله، عواملی مانند اکسیداسیون، آلودگی و تغییرات دمایی که بر تخریب روانکارها تاثیر می‌گذارند، مورد بررسی قرار گرفته‌اند. همچنین، استفاده از افزودنی‌های شیمیایی و نانوذرات به عنوان راهکارهایی موثر برای بهبود عملکرد و افزایش طول عمر روانکارها معرفی شده‌اند.
قبل از هر چیز لازم است به طور خلاصه در مورد روانکارها بحث کنیم و سپس به مباحث تخصصی تر این مقاله بپردازیم.
روانکار چیست و چه مزایا و کاربردی دارد؟
روانکار (Lubricant) ماده‌ای است که برای کاهش اصطکاک، سایش و گرمای تولید شده بین سطوح متحرک در ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی استفاده می‌شود. روانکارها در صنایع مختلف مانند خودروسازی، هوافضا، تولیدات صنعتی، کاشی و سرامیک، کاغذ و نساجی و حتی تجهیزات الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. آنها می‌توانند به صورت مایع، نیمه جامد (گریس) یا حتی جامد باشند و بسته به نوع کاربرد، ویژگی‌های متفاوتی دارند.
استفاده از روانکارهای صنعتی مناسب برای ماشین‌آلات و تجهیزات، نقش کلیدی در بهبود عملکرد، افزایش بهره‌وری و کاهش استهلاک قطعات دارد. این مواد به ویژه در صنایعی که با اصطکاک و دمای بالا مواجه‌اند، مانند تراشکاری و برشکاری، ضروری هستند. عدم استفاده از روانکار مناسب می‌تواند باعث افزایش حرارت، خرابی قطعات و هزینه‌های تعمیراتی شود، درحالی که روانکارهای صنعتی با کاهش اصطکاک و جذب گرما، عمر مفید دستگاه‌ها را افزایش داده و عملکرد آنها را بهینه می‌کنند.
چه عواملی موجب تخریب روانکارها می‌شوند؟
شناخت عوامل موثر بر تخریب روانکارها و روش‌های جلوگیری از آن، نقش مهمی در افزایش کارایی و طول عمر تجهیزات مکانیکی دارد. عواملی که موجب تخریب روانکارها می‌شوند عبارت اند از:
اکسیداسیون
یکی از مهم‌ترین عوامل تخریب روانکارها، اکسیداسیون است. این فرآیند زمانی رخ می‌دهد که به طور مثال روغن روانکار در معرض اکسیژن و حرارت بالا قرار گیرد. در نتیجه، ترکیبات اسیدی تشکیل شده و کیفیت روغن کاهش می‌یابد.
اسیدهای تولیدشده می‌توانند به اجزای فلزی آسیب رسانده و موجب خوردگی و زنگ‌زدگی شوند. برای کاهش اثرات اکسیداسیون، استفاده از روغن‌هایی با مواد افزودنی ضد اکسیداسیون و کنترل دمای عملیاتی بسیار موثر است.
تجزیه حرارتی
به طور کلی اگر دمای روغن تا بیش از اندازه ی تعیین شده افزایش پیدا کند ترکیبات روغن دچار شکست برگشت ناپذیر می شوند. بنابراین انتخاب روغن و کنترل دمای عملیاتی مناسب، نقش مهمی در حفظ کیفیت روغن ایفا می‌کند.
میکرو دیزلینگ
زمانی که یک حباب هوا در روغن از ناحیه کم فشار یا منفی به ناحیه پر فشار حرکت می کند، این حباب هوا تحت فشار قرار می گیرد و تا 1000 درجه سانتیگراد گرم می شود که باعث تخریب روغن می گردد.
آلودگی
آلودگی نیز یکی از عوامل مهم در کاهش کیفیت و طول عمر روانکارها محسوب می‌شود. ورود ذرات گرد و غبار، فلزات و سایر آلاینده‌ها می‌تواند روند تخریب را تسریع کند.
همچنین، وجود آب در روغن، از طریق افزایش میزان اکسیژن محلول، باعث تسریع فرآیند اکسیداسیون می‌شود. استفاده از فیلترهای مناسب و جلوگیری از ورود آلاینده‌ها، می‌تواند به طور قابل توجهی از تخریب زودهنگام روغن جلوگیری کند.
کف کردن
کف کردن زمانی رخ می‌دهد که هوای بیش از حد باعث تشکیل حباب‌های کف‌آلود در سیال شود. تجمع بیش از حد کف ممکن است باعث خروج آن از طریق دریچه تنفس مخزن شود، وارد پمپ گردش سیال گردد و در نتیجه، عملکرد روانکاری چرخ‌دنده‌ها و یاتاقان‌ها را مختل کند.
آزادسازی هوا
آزادسازی هوا به فرآیند خروج هوا از حباب‌های موجود در روغن گفته می‌شود که باید به سرعت انجام شود. این فرآیند تحت تأثیر عواملی مانند ویسکوزیته و دمای روغن، آلودگی ناشی از روغن‌های موتور دیزلی، گریس‌ها و مواد ضدخوردگی، وجود ذرات زنگ‌زدگی و تماس با آب بسیار سخت قرار دارد. آزادسازی ضعیف هوا می‌تواند به ایجاد کف در روغن منجر شده و عملکرد روانکاری را مختل کند.
آب‌زدایی
آب‌زدایی به توانایی روغن در جدا شدن از آب اشاره دارد. عدم جداسازی سریع آب، به‌ویژه در روغن‌های توربین، جعبه‌دنده و سیالات هیدرولیک، می‌تواند مشکلات متعددی ایجاد کند. آب‌زدایی ضعیف ممکن است منجر به خوردگی فلزات آهنی، کاهش قابل‌توجه عمر خستگی بلبرینگ‌ها، رولبرینگ‌ها و چرخ‌دنده‌ها شود و همچنین باعث از بین رفتن افزودنی‌های ضدزنگ، ضدسایش و بهبوددهنده روانکاری در روغن گردد.
جمع‌بندی
استفاده از روانکارهای باکیفیت و پایدار یکی از عوامل کلیدی در کاهش هزینه‌های نگهداری و افزایش بهره‌وری در صنایع است. بااین‌حال، برای حفظ عملکرد بهینه و افزایش طول عمر روانکارها، شناخت دقیق عوامل تخریب‌کننده آنها ضروری است. عواملی مانند اکسیداسیون، تجزیه حرارتی، میکرو دیزلینگ، آلودگی، کف کردن، آزادسازی هوا و آب‌زدایی، نقش مهمی در کاهش کیفیت و کارایی روانکارها دارند.
به‌کارگیری راهکارهایی نظیر استفاده از افزودنی‌های ضد اکسیداسیون، کنترل دما، جلوگیری از ورود آلاینده‌ها و بهبود فرآیندهای نگهداری و نظارت بر شرایط عملکرد روانکارها، می‌تواند از تخریب زودهنگام آنها جلوگیری کرده و عمر مفید تجهیزات را افزایش دهد. در نهایت، انتخاب روانکار مناسب و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه، علاوه بر کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری، موجب افزایش بهره‌وری و عملکرد پایدار ماشین‌آلات صنعتی خواهد شد.
منابع:
دیدگاهتان را بنویسید
تاکنون دیدگاهی در این مطلب ارسال نشده!